RAS5087, “Promoting Food Irradiation by Electron Beam and X Ray Technology to Enhance Food Safety, Security and Trade (RCA)”
30 Sep – 1 Oct 2021
Sirilak Chookaew
วัตถุประสงค์ของการอบรมในหัวข้อนี้ คือเพื่อให้ผู้เข้าร่วมอบรมได้ข้อมูลเกี่ยวกับความก้าวหน้า และเทคโนโลยีล่าสุดของเครื่องเร่งอิเล็กตรอนและเอกซ์เรย์สำหรับใช้ในการฉายรังสีอาหาร เนื้อหาที่ได้ร่วมฟังเกี่ยวกับ
Session 1. Global overview of food irradiation Codex และ IPPC (International Plant Protection Convention) เป็นหน่วยงานที่ทำหน้าที่ออกข้อกำหนดและมาตรฐานของอาหารฉายรังสีเพื่อเป็นกรอบในการทำการค้าระหว่างประเทศ และเป็นข้อกำหนดอ้างอิงเพื่อให้แต่ละประเทศออกกฎระเบียบสำหรับอาหารฉายรังสีของตนเอง สำหรับประเภทของอาหารที่นำมาฉายรังสีมากที่สุดคือ Spice & dry vegetable, คิดเป็น 46% Grain & Fruits 20% ประเทศที่มีอัตราการฉายรังสีอาหารเพิ่มขึ้นได้แก่ จีนและเวียดนาม เนื่องจากมีการใช้เทคโนโลยีเครื่องเร่งอิเล็กตรอน และเอกซ์เรย์เพิ่มขึ้น
Session 2. Choosing a radiation source for food irradiation หัวข้อนี้ได้เปรียบเทียบข้อดีและข้อเสียการใช้ต้นกำเนิดรังสีทั้ง 3 แบบ คือ รังสีแกมมาจาก Co-60, Cs-137, อิเล็กตรอน และเอกซ์เรย์ ซึ่งสามารถสรุปได้ดังตาราง
ในปัจจุบันมีการใช้เครื่องเอกซ์เรย์ที่ให้พลังงานเพิ่มขึ้นจากข้อกำหนดเดิมคือ ไม่เกิน 5 Mev แต่ตอนนี้อนุญาตให้ใช้ได้ถึง 7.5 Mev ในระดับอุตสาหกรรม สามารถเพิ่มประสิทธิภาพของ conversion ได้ 40-50% โดยที่ยังปลอดภัยต่อผู้บริโภค ทั้งนี้การเลือกว่าจะใช้รังสีที่เหมาะสมนั้นขึ้นอยู่กับ
1. คุณสมบัติเฉพาะตัวของอาหารแต่ละชนิด เช่น density, packaging
2. ความสามารถของรังสีเพื่อให้บรรลุตามวัตถุประสงค์ที่ต้องการ
3. ปริมาณงานที่ต้องการ/เวลา
4. ส่วนสนับสนุน เช่น การยอมรับ ทักษะของผู้ใช้งาน
Session 3. Accelerator systems for food irradiation ในหัวข้อนี้ได้ให้ผู้แทนจากผู้ประกอบการด้านเครื่องเร่งอิเล็กตรอน และเอกซ์เรย์ มาบรรยาย ได้แก่ CORAD accelerator technology, IBA accelerator technology, Steritech Merrifield X-ray facility และ Vinagamma รวมทั้ง ได้ให้ตัวแทนของประเทศจีน ปากีสถาน และไทยส่งตัวแทนพูดในหัวข้อ Accelerator systems for commercial food irradiation in RCA region
Session 4. Electron beam and x-ray dosimetry Dosimeter เป็นเครื่องมือที่ใช้เพื่อติดตามปริมาณ absorbed dose ในกระบวนการฉายรังสี โดยในหัวข้อนี้ได้แนะนำ หลักการ และการใช้งาน dosimeter ชนิดต่างๆ ได้แก่ alanine วิเคราะห์ด้วยเทคนิค Electron spin resonance เหมาะสมกับงาน routine เพื่อควบคุมคุณภาพของ products และใช้ทำ dose mapping เพราะมี dose range กว้าง 1 Gy – 100 kGy ซึ่งสามารถคลอบคลุมเกือบทุกปริมาณรังสีที่นำมาใช้ประโยชน์ ส่วนในกรณีที่เป็น Low energy ebeam dosimeter ที่เหมาะสม คือ thin radiochromic films